Wat is veiligheid?
Veiligheid is één van de belangrijkste aandachtsgebieden van de overheid. Binnen dit onderwerp maken we een onderscheid in ‘sociale veiligheid’ en ‘fysieke veiligheid’. Sociale veiligheid gaat over de vraag hoe veilig u zich voelt en wat er aan kan bijdragen dat u zich veiliger voelt. Fysieke veiligheid gaat over de vraag hoe veilig de gemeente daadwerkelijk is in haar fysieke staat. Ook wordt het onderwerp externe veiligheid (omgevingsveiligheid) aangehaald.

Sociale veiligheid
Het is niet vanzelfsprekend om in een veilige omgeving te wonen en daarom hebben we er aandacht voor. Openbare orde wil zeggen dat er maatschappelijke rust en veiligheid heerst, zodat inwoners er fijn en veilig kunnen wonen en leven. Deze openbare orde wordt onder leiding van de burgemeester gehandhaafd door de uitvoerders, zoals (buitengewoon opsporings-)ambtenaren (boa's). De burgemeester kan hiervoor bepaalde dingen in de gemeente verbieden en de politie opdracht geven deze verboden af te dwingen. We werken op het gebied van veiligheid en beleid samen met team handhaving, de politie, buurtpreventie en Staatsbosbeheer (dit laatste voor gebied De Sandelingen). Deze samenwerking draagt bij aan een veilig en leefbaar Hendrik-Ido-Ambacht.

Fysieke veiligheid
Daarnaast is een belangrijk onderdeel van veiligheid de voorbereiding op calamiteiten of crisis. Een ramp kan overal gebeuren. Denk aan een brand in een fabriek waar wordt gewerkt, een explosie van een passerende tankauto, een overstroming van één van de rivieren of een natuurbrand bij jou in de buurt. Het is belangrijk dat inwoners hun omgeving kennen en weten welke mogelijke risico's er zijn. Dit kan via het risicoprofiel. Dit profiel stelt de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid één keer in de vier jaar op. Aan de hand van een risico-inventarisatie is onderzocht welke risico’s van toepassing zijn op de regio Zuid-Holland Zuid, waar wij toe behoren (zhzveilig.nl). Voor het voorkomen en reageren op mogelijke noodsituaties werken wij samen met de Veiligheidsregio. De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ) werkt aan een veilige en gezonde omgeving voor de inwoners, bedrijven en bezoekers van regio ZHZ. Dit doen zij door te adviseren over risicobeheersing en het adequaat handelen bij incidenten, rampen en crises.

Voor een veilige leefomgeving werken we samen met de VRZHZ. De VRZHZ hanteert de volgende kernwaarden:

Externe veiligheid (omgevingsveiligheid)
Dagelijks vindt transport van gevaarlijke stoffen over wegen, het spoor, waterwegen en door (ondergrondse) buisleidingen plaats. Daarnaast worden gevaarlijke stoffen opgeslagen of gebruikt in de industrie of voor andere bedrijfsmatige activiteiten. Milieubelastende activiteiten (zoals het gebruik en opslaan van gevaarlijke stoffen) kunnen risico’s met zich meebrengen. Ondanks alle genomen veiligheidsmaatregelen is er altijd een mogelijkheid dat er een ongeval plaatsvindt waarbij deze gevaarlijke stoffen vrijkomen. Het omgevingsveiligheidsbeleid in de Omgevingswet biedt de mogelijkheid om gebiedsgerichte kaders te bepalen. Daarbij is het nu en in de toekomst zo dat mensen die wonen of werken in een gebied voldoende zijn beschermd bij ongevallen met gevaarlijke stoffen. De betekenis van ‘voldoende bescherming’ kan verschillen per gebied. Bijvoorbeeld op de bedrijventerreinen kunnen we ruimere regels opnemen in het omgevingsplan dan in de woonwijken. Door vooraf na te denken en doeltreffende maatregelen te bepalen, kunnen mensen die in het gebied wonen of werken worden beschermd.

Waar staan we nu?
We hebben veiligheid hoog in het vaandel staan. Ten opzichte van de Drechtsteden als geheel scoren we goed op het gebied van veiligheid. Ook ten opzichte van het landelijke gemiddelde doen we het goed. Het aantal misdrijven (20 vs. 34 per 10.000 inwoners in 2021) en diefstallen en inbraken in woningen (0,43 vs. 0,88 per 10.000 inwoners in 2021) is fors lager dan het Nederlandse gemiddelde (waarstaatjegemeente.nl). De cijfers van bedrijfscriminaliteit zijn al jaren niet meer zo laag geweest. Dit is te verklaren doordat veel ondernemingen vanwege de Covid-19 crisis tijdelijk hun deuren moesten sluiten. De consument daarentegen is meer aan het bestellen op internet. Dit blijkt ook uit onze "veiligheidsrapportage 2020".

Dat betekent echter niet dat we er zijn. Er zijn ook minder tastbare aspecten van veiligheid, namelijk overlast, onveiligheidsgevoelens bij inwoners, vermijdingsgedrag van bepaalde plaatsen of op bepaalde tijden en de perceptie van onveiligheid. Dit zijn aspecten waar structureel aandacht voor is, maar waar incidenten nooit uit te sluiten zijn. Samen met mensen in de buurt, politie en maatschappelijke organisaties is dit een blijvend aandachtspunt. 

Wat komt er op ons af?

Sociale veiligheid
De wereld om ons heen verandert en dat heeft ook invloed op het veiligheidsbeleid. We houden rekening met maatschappelijke ontwikkelingen die de komende jaren impact hebben op de openbare orde en veiligheidsbeleid in Nederland en onze gemeente. Zo zien we een daling van de ‘traditionele criminaliteit’ en zien we dat digitale dreiging en georganiseerde, ondermijnende criminaliteit steeds groter worden. Dat laatste is moeilijk in een zin samen te vatten, maar ondermijning betekent grofweg het vermengen van de onderwereld en de bovenwereld. Het is een maatschappelijk probleem. Voorbeelden zijn bedreigde bestuurders en ambtenaren, afpersingspraktijken, de innesteling van criminele activiteiten in buurten en woonwijken of het ontstaan van ‘vrijplaatsen’. We zien ook andere ontwikkelingen, zoals in de vorm van een toename van incidenten met kwetsbare personen, zoals personen met verward gedrag. De dreiging van terrorisme (bijvoorbeeld door extremisme) gaat ons hele land aan.

Er zijn trends en ontwikkelingen die ontstaan in onze samenleving en organisatie. Rollen worden anders doordat de inwoners zelfredzamer worden, de overheid meer faciliteert en loslaat en we meer integraal samenwerken met verschillende organisaties. Dat laatste zorgt ervoor dat we bijvoorbeeld een persoonsgerichte aanpak kunnen toepassen. Wat verder van invloed is op het thema openbare orde en veiligheid is de toename van (sport)evenementen. Ook de ontwikkelingen rondom digitalisering en data collectie (smart society, smart city en big data) spelen een rol.

Fysieke veiligheid
Door de ontwikkelingen op het gebied van klimaatverandering zien we steeds extremer weer. Dit kan leiden tot calamiteiten en noodsituaties in onze gemeente, zoals overstromingen.

Hoe zien we de toekomst van veiligheid?
Fysieke veiligheid
We gaan niet alleen voor het voldoen aan de wettelijke verplichtingen, we willen proactief handelen op het thema veiligheid. Hieronder vallen onder andere de openbare ruimte, gebouwen, recreatiegebieden (onder andere Sophiapolder), verkeer en water. Het doel is met elkaar, dat wil zeggen met de externe partners en de gemeentelijke afdelingen, er zorg voor te dragen dat het veiligheidsniveau in onze gemeente tenminste blijft gehandhaafd en daar waar mogelijk verbetert.

Klimaatverandering leidt ertoe dat weersomstandigheden extremer worden en vaker zullen voorkomen. Hitte, droogte, wateroverlast (extreme buien met onder andere onweer en valwinden) en overstromingen hebben gevolgen voor de veiligheid en gezondheid binnen de fysieke leefomgeving. Uitdagingen bij extreme wateroverlast zijn de begaanbaarheid van de wegen voor hulpdiensten en wateroverlast in woningen en bedrijven in kwetsbare gebieden. Om mogelijk wateroverlast te minimaliseren wordt de omgeving, bij (nieuwe) ruimtelijke ontwikkelingen en bij bestaande knelpunten, regenwaterbestendig en “klimaatrobuust” ingericht. Bij de aanleg van locaties van vitale processen zoals hoofdstations voor elektriciteit en (zeer) kwetsbare objecten houden we rekening met het risico op wateroverlast.

Door de stijgende zeespiegel, meer stormen en een meer variabele wateraanvoer vanuit de rivieren wordt de druk op de dijken groter. Bij hogere waterstanden kunnen de dijken verzadigd raken en bij droge perioden kunnen de dijken verzwakken. We denken samen met de provincie, veiligheidsregio en andere partners na over een duurzame en veilige ruimtelijke ordening. Door de fysieke leefomgeving bewust in te richten kan een bijdrage worden geleverd aan het waterrobuust maken van de omgeving en het beschermen van objecten of functies tegen overstroming.

In het kader van de waterveiligheid worden door het waterschap de primaire waterkeringen elke 12 jaar gecontroleerd. De dijken worden dan beoordeeld aan de wettelijke normen, om te bepalen of ze nog veilig zijn. Indien waterkeringen daarbij afgekeurd worden, moeten deze versterkt worden. Zo zorgt het waterschap ervoor dat de waterkeringen aan de wettelijke normen (blijven) voldoen. Maar absolute veiligheid bestaat niet. Dat wil zeggen: er blijft altijd een kans op overstroming. Daarom moeten we rekening houden met die kans. Vanuit dat besef nemen we maatregelen die de gevolgen van een overstroming zoveel mogelijk beperken. Dat kan door de wijze waarop een gebied wordt ingericht, bijvoorbeeld niet bouwen op de laagste punten of klimaatrobuust bouwen. Daarnaast gebeurt dit ook door een goede crisisbeheersing en evacuatieplannen.

Onderstations voor elektriciteit en overige vitale infrastructuur liggen veel in lage gebieden. We willen onderzoeken of de hoofdinfrastructuur verhoogd aangelegd kan worden, net als de hoofdstations voor onze elektriciteit.

De afspraak, opgenomen in de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie, is dat alle overheden ruimtelijke adaptatie in hun beleid verankerd hebben en gezamenlijk aan de slag gaan. Zo is Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust ingericht.

Specifieke zaken in onze gemeente zijn:

• Vervoer van gevaarlijke stoffen (A16, A15, spoor en over water);
• Buisleidingen;
• Waterincidenten;
• Evenementenveiligheid (grote evenementen).

Sociale veiligheid
De Omgevingswet vraagt om een gezamenlijke aanpak van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, de Dienst Gezondheid en Jeugd en de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid.

Relatie met: Wonen, Voorzieningen, Gezondheid en Welzijn, Milieu,  Werken en ondernemen, Bereikbaarheid, Water